COVID DÖNEMİNDE EVDEN ÇALIŞMA

Uzaktan çalışma, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde “işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi” olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla uzaktan çalışma, iş ilişkisi kurulurken ya da sonrasında tarafların karşılıklı rızası ile tercih edilen atipik bir çalışma modelidir.

Günümüzde Covid-19 salgını dolayısıyla, işveren kararıyla geçilen evden çalışma sistemi ise hukuki anlamda uzaktan çalışma olarak nitelendirilemez. Salgın nedeniyle çalışma şeklinin evden çalışmaya evrilmesi, işçinin hastalık riskine karşı korunması amacıyla zorunlu olarak ve geçici süreyle gerçekleşmektedir. Salgının dayattığı koşulların ortadan kalkması halinde ise normal çalışma sistemine geri dönülecektir. Bu nedenle, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri almakla yükümlü işverence tek taraflı olarak karar verilebilecek bu çalışma sisteminde işçinin rızası aranmayacaktır.

Evden çalışma sisteminde, işveren ve işçi arasındaki iş ilişkisi aynen devam edecek, taraflar normal çalışma sürecinde sahip oldukları haklara sahip olmaya ve yükümlükler ile aynı şekilde bağlı olmaya devam edeceklerdir. Dolayısıyla işveren, mesai saatleri içerisinde işçinin yeterli performans ile çalışmasını bekleyecek, iletişim araçları ile işçinin denetimini sağlayabilecektir. İşçi ise iş sözleşmesi ve İş Kanunu kapsamında korunan tüm haklarına (ücret, sosyal haklar gibi) sahip olmaya devam edecektir.

Evden çalışma sisteminde, işçinin hak ve menfaatleri aynen korunmalı, çalışma şartları ağırlaştırılmamalıdır. Aksi durumda (işçinin ücretinde azaltmaya gidilmesi gibi), İş Kanunu’nun 22. maddesi gereğince işçinin yazılı onayı aranmalıdır.

Evden çalışma sürecinde, çalışanların görevlerini ifa etmeleri sırasında iş ile ilgili geçirecekleri kazalar iş kazası olarak değerlendirilecektir. Bu nedenle evden çalışma sisteminde işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği yönünden yükümlülükleri çalışma ortamından bağımsız şekilde aynen devam edecektir.